-
1 табун
-
2 недоступный
1. прил.яҡын килә алмаҫлыҡ, барып етә алмаҫлыҡ, яҡын барырлыҡ түгел (булмаған)2. прил.превышающий возможностиүтә ҡиммәт3. прил.о человекеҡырыҫ, торпа(й)4. прил.трудный для пониманияаңлашылмаҫлыҡ, аңлай алмаҫлыҡ, ҡатмарлы -
3 нелюдимый
1. прил.ҡырыҫ2. прил.безлюдный, пустынныйбуш, кешеһеҙ, кеше йөрөмәгән, кеше аяғы баҫмаған -
4 припасть
1. сов. к кому-чему, на чтоопуститьсясүгеү2. сов.опустившись, наклонившись, прижатьсяһырығыу, һыйыныу, ятыу, терәү -
5 смять
1. сов. чтотаушалдырыу, йомарлау, бөгәрләү, бөтәрләү, борһалау, ойпалап бөтөрөү2. сов.иҙеү, тапау, баҫыу3. сов.йәмшәйтеү; смять шляпу эшләпәне йәмшәйтеү4. сов. перен.ҡыҫырыҡлау, көс менән тарҡатыу -
6 встать
1. сов.тороу, баҫыу, тороп баҫыу, аяғүрә (аяҡҡа) баҫыувстать на ноги прям., перен. — аяғына баҫыу (тороу), аяҡҡа баҫыу
2. сов. разг.остановитьсяйөрөмәй (эшләмәй) башлау, туҡтау, туҡталыу3. сов. разг.покрыться льдомвстать на путь чего или какой — юлына баҫыу, юлға баҫыу
встать на сторону чью-л. — кемдеңдер яғына баҫыу, кем яҡлылыр булып китеү
встать с левой ноги — һул аяҡтан тороу (кәйеф булмау, уңмау)
4. сов.аяҡҡа баҫыу, һауығыу5. сов. о растенияхүҫеү, күтәрелеү, ҡалҡыу6. сов.подняться на борьбукүтәрелеү7. сов.взойтисығыу, ҡалҡыу, тыуыу, атыу8. сов.перед кем-чем; перен.возникнуть, появитьсякилеп тыуыу (сығыу, баҫыу)9. сов.куда-л., на что-л.; разг.баҫыу, тороу10. сов. разг.уместитьсяурынлашыу, һыйыу11. сов.приступить к какой-л. работетороу, баҫыу -
7 избороздить
1. сов. чтобураҙналап (йырғылап) бөтөрөү2. сов. чтойыйырсыҡлау, йыйырсыҡланып бөтөү, йыйырсыҡландырыу, һыр менән ҡапланыу3. сов. чтоперен.йөрөп сығыу, арҡырыһын-буйын буйлау -
8 край
1. мсит, ҡыр, тирә2. ммөлдөрәмә, ҡыр3. мер, яҡ4. мкрайчерез край — бик күп, артығы менән
слышать краем уха — ҡолаҡҡа салыныу, ишетеп ҡалыу
-
9 с
1. предлогс род. п.при обозначении предмета, места, с поверхности которого или от которого удаляется, отделяется кто-что-л.-дан/-дән2. предлогс вин. п.при указании на приблизительную меру, примерное количество чего-л.самаһы, тиклем, саҡлы, -лап/-ләп, -дай/-дәй, -ға/-гә яҡын3. предлогс твор. п.при обозначении совместности, указывая на предмет или лицо, участвующее в чём-л. вместе с кем-чем-л.менән4. предлогс твор. п.при указании на наличие чего-л. в чём-л.-лы/-ле, -ған/-гән5. предлогс твор. п.при обозначении характера, образа действия-ып/-еп6. предлогс твор. п.при обозначении предмета, лица, посредством или с помощью которого осуществляется действиеменән, арҡыры, -лап/-ләп7. предлогс твор. п.при указании на лицо или предмет, с которым что-л. происходит, который испытывает, претерпевает что-л.-ды/-де, менән, -ға/-гә8. предлогс твор. п.при обозначении цели действияменән9. предлогтвор. п.при обозначении лица или предмета, к которому устанавливается какое-л. отношение другого лица или предметаменәнс миру по нитке – голому рубашка — ил төкөрһә – күл булыр
илдән еп йыйһаң, яланғасҡа күлдәк булыр10. предлогпри обозначении места, откуда направлено движение, действие-дан/-дән11. предлогс род. п.при обозначении места, предмета, характеризующего какое-л. лицо или предмет по происхождению, пребыванию где-л. и т.п....ы, -дан/-дән килгән (алынған)12. предлогс род. п.при указании на время, являющееся начальным моментом в развитии какого-л. действия, состояния-дан/-дән (алып, башлап, бирле13. предлогс род. п.при обозначении лица, предмета, от которого берётся, получается, требуется что-л.-дан/-дән14. предлогс род. п.при обозначении предмета, лица, служащего образцом для подражания, воспроизведения-дан/-дән, -дың/-дең15. предлогс род. п.с существительными `согласие`, `разрешение`, `позволение` при указании на основание для совершения действияменән, буйынса, нигеҙендә16. предлогс род. п.при указании причины состояния, действия-дан/-дән17. предлогс род. п.при обозначении предмета, орудия, с помощью которого совершается действиеменән (башлап), -дан/-дән (башлап) -
10 узость
1. жтарлыҡ, ҡыҫырыҡлыҡ, ҡыҫанлыҡ2. ж перен.ограниченностьсикләнгәнлек, тарлыҡ, тар ҡарашлылыҡ
См. также в других словарях:
тарғаяқтау — (Монғ.) баяу шабу. Айғыр ақыры ентігін т а р ғ а я қ т а й бастағанда, Сағдат белбеуіне қыстырған қайыс ноқтаны суырып алып айбынды күрең айғырдың басына кигізіп, мықтап ноқталап алды (Церендор., Е.ул. 24). Аттың төрт аяқтап шабуы.., ащы дауыстан … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
тығырық — зат. жаңа. Көліктің көптігінен көшеден өте алмай бірін бірі тосып тұруы. ≈ Машинамыз т ы ғ ы р ы қ т а тұрып қалып әрең жеттік. Тығырықтан шықты. Қиыншылықты жеңді, қиындықтан аман өтті. Т ы ғ ы р ы қ т а н ш ы ғ а р жолды ойлағанмен қөңілі… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
қыжым — 1 1. (Жамб., Тал.) жібек орамал. Мен қ ы ж ы м орамал сатып алдым (Жамб., Тал.). 2. (Жамб., Шу) барқыт. Пайдасы одан түскен толып жатыр, қ ы ж ы м д а й қара бұйра шапкүл қозы (Жамб., Шу). Алдыңғы қатарлы даяркелерге сыйлыққа 3 метрден қ ы ж ы м… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
мөрі таймаған — (бетінің) (ҚХР) сыры кетсе де сыны кетпеген, әдемілігін жоғалтпаған. Ылай қырманның ішінен сатқақ ұрғандай арыса да м ө р і т а й м а ғ а н қырықтар шамасындағы дембелше біреу қырғаққа шықты (Ғ. Қан., Бұрқ., 251) … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
шықшыттылау — сын. Шықшыты үлкендеу, шықшыты шығыңқы. Қасындағы қой көзді, ш ы қ ш ы т т ы л а у келген ат жақты, әдемі қиылған қалың ерінді, қырықтар шамасындағы жігіт (Р.Тоқтаров, Ғасыр наны, 43). – Қалай, жолдас, дайынсыз ба бюрода бұйралануға? – деді ш ы қ … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
Киргизская Советская Социалистическая Республика — (Кыргыз Советтик Социалистик Республикасы) Киргизия (Кыргызстан). I. Общие сведения 14 октября 1924 была образована Кара Киргизская (с мая 1925 Киргизская) АО в составе РСФСР; 1 февраля 1926 преобразована в Киргизскую… … Большая советская энциклопедия
есек — 1 (Маң., Маңғ.; Қ орда: Сыр., Жал.; Ақм., Еркін.; Қост., Жанг.; Түрікм.: Красн., Ашх., Таш., Мары) қырықтықтың ұстайтын жағына кигізіп қоятын тиек ағаш. Е с е к т і қырықтықтың басындағы имекке өткізіп қояды Қ орда., Сыр.). Сәду қарт… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
көз — … 2. Аттың шашасының жоғарғы жағына сіңір мен сүйектің арасына жиналған сары су. «К ө з» екі қалтадан тұрады. Томпайған ісікке үшкір бізді тықсаңыз сары су ағып кетеді (Алматы ақшамы, 13. 11. 1991, 3). Көз аңғалағы. Көз орналасқан бас сүйек… … Қазақ тілінің түсіндірме сөздігі
өре — 1 (Ақт., Ырғ.) 1. күш, әл, шама. Саз балшықты арықтың жиегіне шығаруға ө р е м болмай тұр (Ақт., Ырғ.); 2. (Қост., Жанг.) үкім, бедел. Совет үкіметі орнаған соң, менің ө р е м жүре бастады (Қост., Жанг.) 2 (Рес., Орын.) бір салма киіз. Бір ө р е… … Қазақ тілінің аймақтық сөздігі
жергілікті жердің тактикалық қасиеті — (Тактические свойства местности) ұрысты ұйымдастыруға және жүргізуге, ұрыста әскери техниканы қолдануға, бақылау жағдайына, атыс жүргізуге, бағдарлауға, бүркенішке, сондай ақ өтімділікке жергілікті жердің ықпалын анықтайтын қасиеттер. Ж.ж.т.қ н… … Казахский толковый терминологический словарь по военному делу
Еуроорталықтық — (евроцентризм) Еуропа әлемдік мәдениет пен өркениеттің орталығы ретінде қарастырылатын мәдени философиялық және дүниетанымдық ұстаным. Оның элементтері антикалық дәуірде шықты (жабайы мен эллинді, «тағылық» пен «өркениеттілікті» қарсы қою),… … Философиялық терминдердің сөздігі